Onderzoek

Auris heeft een eigen afdeling Onderzoek die praktijkgericht, wetenschappelijk onderzoek uitvoert. Met dit onderzoek wil Auris bijdragen aan de best mogelijke zorg, onderwijs en dienstverlening voor cliënten en leerlingen die doof/slechthorend zijn of een TOS hebben. Hierbij werkt Auris samen met universiteiten, hogescholen en andere instellingen uit de sector. Centraal in de werkwijze van team Onderzoek staat de kenniscirkel. Kennisvragen worden zoveel mogelijk in overleg met de professionals in de praktijk opgesteld. Vervolgens wordt onderzoek uitgevoerd in samenwerking met professionals. Kennisdeling vindt plaats in de leergemeenschappen en door middel van publicaties, presentaties op studiedagen, conferenties en congressen. Tot slot worden nieuwe wetenschappelijke inzichten geborgd in kwaliteitsstandaarden voor de zorg, het onderwijs en de dienstverlening.

In 2020 is de uitvoering van het meerjarig deelsectorplan zintuiglijkgehandicapten (MJDSP ZG)-expertisefunctie in samenwerking met Kentalis en NSDSK gestart. Bij de start is er een nieuwe naam aan dit programma gegeven: Deelkracht. [verwijzing naar deze pagina]
Naast Deelkracht voert Auris verschillende praktijkgerichte onderzoeksprojecten uit conform de eigen onderzoeksagenda. Deze projecten en activiteiten worden onder het kopje Onderzoeksresultaten uitgebreider besproken.

Deelkracht

Binnen het programma Deelkracht is Auris in 2020 betrokken geweest bij de doelgroepen TOS en D/SH. Binnen beide programmalijnen is Auris betrokken bij 2 levensfasen: 0-5 en 5+ jaar.

Deelkracht – TOS

Binnen de programmalijn TOS is Auris deelprogrammaleider van het deelprogramma TOS 0-5 jaar, het jonge kind. Auris neemt daarnaast ook deel aan projecten binnen het deelprogramma TOS 5 jaar en ouder, waarvan Kentalis de deelprogrammaleiding uitvoert.

Deelprogramma TOS 0-5 jaar

Binnen het deelprogramma TOS 0-5 jaar heeft Auris de geplande zeven projecten succesvol opgestart. In 2020 zijn de meeste van hun jaardoelen gehaald, ondanks de gevolgen van COVID-19 voor het fysiek bijeenkomen met de projectteams, die ook bestaan uit zorgprofessionals en ervaringsdeskundigen en (ouders van) cliënten met TOS. Een aantal voorbeelden van wat Auris bereikt heeft in 2020:

Handreiking SOS 0-5: concept-handreiking en handleiding voor diagnostiek en behandeling van spraakontwikkelingsstoornissen bij jonge kinderen met TOS.
TOS-profiel 0-5: een overzicht van factoren vanuit de wetenschappelijke literatuur die de ontwikkeling van jonge kinderen met TOS beïnvloeden.
Werkzame elementen 0-5: een waarderingssysteem voor het beoordelen van gepubliceerde TOS-interventiestudies.
Samen met ouders: onderzoeksthema’s gekozen op basis van literatuuronderzoek naar samenwerking met ouders.
Samen met sociaal domein: grootschalige enquête (394 respondenten) in de reguliere kinderopvang die laat zien dat er veel behoefte is (45% van de respondenten) aan meer kennis over TOS
TOS-informatiepunt: eerste opzet van de structuur van de website op basis van een inventarisatie van bestaande websites in samenwerking met professionals en ervaringsdeskundigen (ED).
Toegankelijkheid ZG 0-5: dossieronderzoek (95 casussen) en een enquête (25 AC-professionals) rondom de toelaatbaarheid van de ZG-zorg.

Auris is trots op de mooie resultaten die gehaald zijn mede door de Auris-deelprogrammaleiding en de tomeloze inzet van Auris-onderzoekers, zorgprofessionals en ervaringsdeskundigen die betrokken zijn bij Auris. De nieuwe kennis die deze projecten nu al, maar helemaal tegen het einde van het programma, oplevert gaat leiden tot een verbetering van de zorg die we aan onze cliënten leveren.

Deelprogramma TOS 5+ jaar

Binnen het deelprogramma TOS 5 jaar en ouder neemt Auris deel aan elf projecten. Hieronder staan de belangrijkste projecten en opbrengsten in 2020 samengevat:

Taal in Zicht: zinsontwikkeling is een voorspeller van schooltype, kleuters met TOS verschillen in kwaliteit van leven en psychosociale ontwikkeling ten opzichte van hun leeftijdgenoten en een publicatie in Van Horen Zeggen(VHZ), een online kennisplatform.
TOS-profiel in de tijd: inzicht in factoren vanuit wetenschappelijke literatuur op transitiemomenten in de ontwikkeling en een publicatie in wording.
Werkzame elementen 5+: inzicht in werkzame elementen vanuit de wetenschappelijke literatuur, vergelijking Krachttraining (Auris) en Stertraining (Kentalis). De opzet van het gebruikersonderzoek is gereed: het gebruikersonderzoek bestaat uit een enquête voor professionals en een interview voor professionals, ouders en cliënten.
Handreiking SOS 5+: concept-handreiking in wording voor diagnostiek en behandeling van spraakontwikkelingsstoornissen en een publicatie in VHZ.
Handreiking Grammatica: een concept-handreiking in wording voor diagnostiek en behandeling van morfo-syntactische stoornissen in zorg en onderwijs en een enquête en interviews onder professionals in zorg en onderwijs.

Deelkracht – Doof/Slechthorendheid (D/SH)

Binnen de programmalijn D/SH heeft Auris in 2020 deelgenomen aan acht projecten, vijf in de leeftijdsgroep 0-5 jaar (deelprogrammaleiding door NSDSK) en drie in de leeftijdsgroep 5-18 jaar (deelprogrammaleiding door Kentalis).

Deelprogramma D/SH 0-5 jaar

Binnen het deelprogramma D/SH 0-5 jaar is Auris in eerste instantie gestart met deelname aan zes projecten. In de loop van het jaar bleek dat de projecten ‘D/SH in zicht’ en ‘Effectiviteit elementen vroegbehandeling’ zodanig veel overlap te hebben, dat er door de projectleiding is besloten deze projecten te bundelen in een project. De meeste projecten zijn gestart met een uitgebreid literatuuronderzoek. Een aantal voorbeelden van wat men binnen de projecten in 2020 heeft bereikt:

Effectiviteit elementen vroegbehandeling: Dit project is opgedeeld in drie sub-projecten: effectiviteit monitor, effectiviteit interventies en effectiviteit (behandel)groepen. Bij deze sub-projecten zijn er in 2020 uitgebreide overzichten gemaakt van wat er op dit moment gebruikt en gedaan wordt in de vroegbehandeling van D/SH kinderen. Tevens zijn er gesprekken gevoerd met ouders en professionals. Dit wordt in 2021 doorgezet.
Samen gebaren: Er is door NGT-docenten van Auris, Kentalis en de NSDSK een start gemaakt met het ontwikkelen van een gebarenmodule voor pedagogisch begeleid(st)ers op reguliere kinderdagverblijven waar D/SH kinderen zitten. Deze module wordt in 2021 afgemaakt.
Wat hoor ik: Op basis van inventarisaties binnen de verschillende instellingen is een start gemaakt met de uitwerking van een instrument om in de begeleiding van ouders de auditieve beperking van hun D/SH-kind beter inzichtelijk te maken.
Transitie zorg – onderwijs: Op basis van literatuurstudie is men actief bezig geweest met het ontwikkelen van vragenlijsten en zijn interviews gehouden met zowel ouders als professionals om een goed beeld te krijgen van ervaringen met de overgang van zorg naar onderwijs.
Toegankelijkheid ZG zorg: Ook binnen dit project zijn onder andere vragenlijsten uitgezet naar ouders en professionals om een beter beeld te krijgen van hoe men nu omgaat met diversiteit in de populatie van D/SH kinderen en hun ouders.

Deelprogramma D/SH 5-18 jaar

Binnen het deelprogramma D/SH 5-18 jaar neemt Auris deel aan drie projecten.
Psywel is, een screenings- en behandelprogramma gericht op psychosociale problematiek bij D/SH-kinderen. Het programma is gebaseerd op bestaande programma’s vanuit Kentalis. Een aantal voorbeelden van wat men in 2020 binnen de projecten heeft bereikt:

Screening Psywel: In 2020 is onderzocht of en op welke manier het screeningsprogramma Psywel binnen Auris geïmplementeerd kan worden en of kan worden gestart met een pilot. Gezien de hoge prevalentie van psychische problematiek bij D/SH-kinderen zal de pilot en de eventuele implementatie van Psywel ervoor zorgen dat de D/SH leerlingen met problemen op dit gebied eerder opgespoord worden en daarmee ook sneller passende begeleiding krijgen.
Project Psywel behandelprogramma is nog niet gestart omdat deze volgt op het project Screening Psywel en dat project is nog niet afgerond.
Communicatiecursus: Er is een groot deel van een online gebarenmodule voor D/SH-leerlingen in het regulier onderwijs gemaakt. Een van onze Auris NGT-docenten speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van deze gebarenmodule. Dat is wezenlijk anders dan hoe dat voorheen gebeurde. Auris is daar dan ook heel blij mee! Dit project wordt in 2021 afgerond.

Onderzoeksresultaten

Naast het onderzoek dat Auris uitvoert in het kader van Deelkracht wordt praktijkgericht wetenschappelijk onderzoek op basis van de eigen onderzoeksagenda uitgevoerd. Hierin krijgen andere vragen uit de zorgpraktijk en vragen vanuit de onderwijspraktijk van Auris een plaats. De volgende onderzoeksprojecten of -activiteiten vonden in 2020 plaats:

Klankontwikkeling bij Peuters (gefinancierd door de Programmaraad Verbindend Vernieuwen) is in 2019 al afgerond, maar in 2020 is gestart met de implementatie van de groepsinterventie in de behandelgroepen en zijn er twee internationale publicaties over uitgebracht.
TOS en Spelling: in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam werd in het speciaal onderwijs en de Ambulante Dienstverlening onderzocht welke problemen leerlingen met TOS in de bovenbouw ervaren op het gebied van spelling en wat de competentiebeleving is van leerkrachten en AD’ers als het gaat om spellingonderwijs. In 2020 zijn de gegevens verzameld en deze worden in 2021 geanalyseerd en gebundeld in een concept Kijkwijzer TOS en Spelling.
Zinsbouw in de Klas: er zijn door een ontwikkelgroep bestaande uit logopedisten in samenwerking met de afdeling Onderzoek groepslessen ontwikkeld om in de bovenbouw van het so klassikaal voegwoorden en woordsoorten te oefenen. In 2020 zou de effectiviteit van de groepslessen worden getoetst in een pilotonderzoek, maar vanwege COVID-19 is het helaas niet gelukt daarvoor in 2020 de gegevens te verzamelen.
TOS en Engels: in samenwerking met een student van de Universiteit van Amsterdam is gekeken naar de relatie tussen uitkomsten op taken voor woord- en zinsstructuren en semi-spontane taal in het Engels bij leerlingen met een TOS in het so. Het project is in 2020 afgerond.
Sociaalvaardig communiceren (SVC)12-: dit project had als doel een eerste inzicht te krijgen in de effecten van de Auris-training op de sociale vaardigheden en communicatieve redzaamheid van leerlingen met TOS in het regulier onderwijs. In 2020 is het project afgerond.
Leeropbrengsten: in samenwerking met de afdelingen Beleid en Kwaliteit zijn de mogelijkheden onderzocht om het Leeropbrengsten-onderzoek beter aan te laten sluiten bij de wensen van de Raad van Bestuur en de praktijk.
Koffer vol Emoties: Het doel was een evaluatie van dit Auris-product. De gebruikservaringen van betrokken professionals en ouders van de cliënten werden door middel van een vragenlijst voorafgaand en na afloop van de behandeling in kaart gebracht. De dataverzameling is gestart in 2020 en wordt voortgezet in 2021.
Krachttraining: Dit onderzoek naar de effectiviteit van Krachttraining op de communicatieve redzaamheid van kinderen en jongeren met TOS is op initiatief van praktijkprofessionals (onder begeleiding van team Onderzoek) tot stand gekomen. De dataverzameling is in 2020 gestart en loopt door in 2021.
FOCUS op communicatieve participatie: In samenwerking met de NSDSK, Kentalis, Adelante en Pento voert Auris een onderzoek uit naar het meten van (vooruitgang in) de communicatieve participatie van peuters in de behandelgroep door middel van de oudervragenlijst FOCUS-34-NL. Bekeken wordt of de behandelaars meerwaarde zien voor diagnostiek en behandeling en of er aan de hand van de vragenlijst vooruitgang kan worden gemeten en hoe die zich verhoudt tot de vooruitgang op de logopedische testen. In 2020 was de dataverzameling bijna afgerond.
Meertaligheid onder de Loep (MoL): In samenwerking met de NSDSK en Kentalis is op basis van literatuuronderzoek en focusgroepen (met zorgprofessionals én met ouders van meertalige kinderen met TOS) een werkwijze ontwikkeld om de meertalige ontwikkeling van peuters met TOS op de behandelgroep te monitoren. In 2020 heeft de pilot van deze werkwijze succesvol plaatsgevonden.
Promotieonderzoek FONOGRAM: Anouk Scheffer is als promovendus bij Auris bezig met haar promotieonderzoek naar de relatie tussen fonologie en grammatica bij kinderen met TOS. Zij brengt in haar onderzoek de fonologische en grammaticale ontwikkeling van kinderen met TOS tussen 3 en 6 jaar in kaart en onderzoekt in hoeverre deze ontwikkelingsgebieden samenhangen. In 2020 heeft zij het eerste deelproject van haar promotieonderzoek naar de grammaticale ontwikkeling afgerond en is zij gestart met de dataverzameling voor haar volgende deelproject over de samenhang.

Realiseren leerstoel TOS en passend onderwijs

Auris heeft in 2020 de bijzondere leerstoel TOS in Passend Onderwijs in samenwerking met de Universiteit Utrecht (UU) gerealiseerd. In 2020 heeft de sollicitatieprocedure plaatsgevonden en in november 2020 is er officieel akkoord van het College van Bestuur van de UU gekomen om de vanuit de sollicitatieprocedure beoogde kandidaat in te stellen op de leerstoel. Prof.dr. Elise de Bree is op 1 februari 2021 begonnen als hoogleraar TOS in Passend Onderwijs. Het is heel mooi dat de leerstoel nu echt gerealiseerd is en we zijn trots dat Elise de leerstoel bekleedt. Deze leerstoel is heel belangrijk voor alle leerlingen met TOS in het regulier onderwijs (met Ambulante Dienstverlening) en hun leerkrachten. Zij zullen de komende jaren gaan profiteren van de kennis die de hoogleraar zal vergaren door het uitvoeren van nieuw onderzoek in samenwerking met de onderzoekers van Auris.